13 Ekim 2011 Perşembe

Matematik Çalışmaları


Sayılar Hakkında Neler Öğrenmeli ?
- Sayıların bir çok anlama geldiğini
- Sayıların etiket, tabela olabileceğini
- Sayıların belli bir sırada gittiğini görmeye başlamalı
- Sayıların ne kadar, ne kadar süre, ne zaman
gibi anlamlara gelebildiğini görmeli.

Ölçme Konusunda Neler Öğrenmeli ?
- Ölçme kelimelerini kullanmayı (uzun,daha uzun, ağır, daha ağır, önce, sonra ...)
- 2 nesneyi hangisinin daha uzun olduğunu bulmak için yanyana getirerek karşılaştırmayı
- 2 veya daha fazla nesneyi sıralamayı, 3 havucun uzundan kısaya doğru.
- Ölçme aletlerinin ne için olduğunu anlamaya başlamalı
- Her gün yapılan gündelik hayatımızdaki ölçme problemlerini çözmeyi

Ölçme Hakkında Çocuğunuzla Konuşun
- Bir hediyeyi kaplamak için ne kadar kağıda ihtiyacı olduğunu
- Bir şişe mevye suyunu doldurmak için kaç tane bardağa ihtiyacı olduğunu
- Banyo süngerinin ne kadar su emeceğini
- Bir şarkıyı önce hızlı sonra yavaş okumasını
- Elindeki domateslerden hangisinin ağır olduğunu
- Bir gün önce neler yaptığını yarın neler yapacağını

Gündelik Basit Ölçme Çalışmaları: Kapasite
- Bir kabın içini suyla doldurun ve oyuncak bebeği veya köğeği bu kabın içinde yıkayın. Oyuncağı kaptan çıkardıktan sonra ne olduğunu sorun: kabın içinde ne kadar su kaldığını, önce dolu olduğunu sonra boşaldığını. Oyuncağı yıkmaka için ne kadar büyük bir kaba veya suya ihtiyacı olduğunu konuşun.
- Bir tepsinin üzerine 2-3 veya daha fazla kutu/kap koyun. Kutuları mercimek veya prinç ile birini tam diğerini yarım ve diğerini de az doldurun. Dolulukları hakkında konuşun. Bir kaşık veya kepçe ile birini doldurun diğerini boşaltın. Bunu banyoda su ile de yapabilirsiniz.
- Bir eşyanızı alın ve onu torbaya koymasını isteyin. Eşyanın sığabileceği kadar büyük bir torba seçmesine yardımcı olun.

Gündelik Basit Ölçme Çalışmaları: Zaman
- Ailenin özel günlerini gösteren A3 ebatlarında bir kağıttan pano yada bir ufak kitap hazırlayın. Doğum günleri, seyahatler, piknikler, aile ziyaretleri ve benzeri özel zamanları bu kağıda yazın, o günkü özel olayları (bayramlar, kutlamalar gibi) gazetelerden keserek yapıştırın. Geçen hafta veya geçen neler olmuştu bunların üzerine konuşun.
- Buzdolabından bir buz parçası alın. Bu buz parçasının erimesini izleyin ve ne kadar sürdüğünü konuşun veya sıcak ve soğuk bir şeyin üzerine koyarak kronometre ile süre tutun ve sürelerini karşılaştırın.
- Düzenli gittiğiniz aile büyüklerinize veya arkadaşlarınıza veya alışveriş merkezlerine ne kadar sürede gittiğinizi ölçün ve birbirleri ile mukayese edin.

Gündelik Basit Ölçme Çalışmaları: Ağırlık
- Alışveriş torbalarını veya aldıklarınızı (konserveler, makarnalar, prinçler gibi) bir araya koyun ve içlerinden hangisinin daha ağır olduğunu bulmasını isteyin. Konserve mi yoksa makarna mı daha ağır ?
- Tek eli ile tutabileceği iki kap alın. Bir oyun oynayın. Gözlerini kapatmasını isteyin ve biri hafif biri ağır iki nesneyi kaplara koyun. Şimdi gözlerini açtırın ve hangi kabın daha ağır veya hafif olduğunu bulmasını isteyin. Sonra rolleri değişin ve bu sefer o koysun siz ellerinizle tartarak hangisi ağır veya hafif bulun.

Gündelik Basit Ölçme Çalışmaları: Uzunluk
- Uzun bir yürüyüşe çıkın ve uzun binalara, ağaçlara ve elektrik direklerine bakın. Fotoğraflarını çekin ve eve geldiğinizde onlara tekrar bakın. Evde legolarla veya küplerle uzun binalar yapın.
- İki başparmağını birbirinden uzaklaştırabildiği kadar çok ellerini açarak en uzun mesafeyi sağlayın. Sonra yakınlaştırın ve tekrar uzaklaştırın.
- Eline bir top verin ve atmasını isteyin ve ne kadar uzağa gittiğini konuşun.
- Birinizden uzaklaşın ve yakınlaşın. Ne kadar uzaklaştığınızı konuşun.

Karşılaştırma Yaparak Ölçme
Çocukların ölçmeye olan ilgisi mukayese ile oluşur: büyük ve küçük köpekler, hızlı ve yavaş arabalar, yüksek ve alçak binalar. Çocuklar, direk karşılaştırmaktan ziyade gözle tahmin etmeye eğilimindedirler. Aynı ebatlara sahip iki nesnenin ağırlıklarınında aynı olduğunu düşünürler veya bir kutuyu kağıt ile kaplarken önce kutuyu ölçmeden direk kağıdı üzerine koyarlar ve kaplamaya çalışırlar.

Çocuklar iki nesneyi mukayese ederek uzunlukları ölçmeyi anlamaya başlarlar. İki kalemi yanyana getirerek hangisinin daha uzun olduğunu bulabilirler.

Patatesleri iki eline alarak ağırlıklarını karşılaştırabilirler. Büyüdükçe 2 veya 3 veya daha fazla nesneyi sıraya dizebilirler.

- 2 nesneyi direk olarak birine karşı diğerini karşılaştırın. Hangi havucun daha uzun olduğunu bulun, vazoların yan yana koyun ve hangisinin uzun olduğunu izleyin. Bir şeyleri karşılaştırmada yan yana koymanın önemini anlatın.
- Yaptığınız işlerin sırasında bahsedin: Gündelik işlerin sırası; önce nelerin yapıldığı sonra nelerin ve sonra nelerin yapıldığı gibi. Ekmek arası peynir ekmek hazırlarken önce peynir sonra domates ve daha sonrada salatalık.

Bir Şeyleri Ölçme 
Ölçme bizim her zaman sürekli yaptığımız bir şeydir, bundan dolayı bir şeyleri karşılaştırmak için kullanabileceğiniz çok sayıda matematik kelimeleri içerir: büyük ve küçük, geniş ve dar,uzun ve kısa, ağır ve hafif.

Çocuklar uzunlukları veya zamanı veya ağırlıkları karşılaştırmakla ilgilenebilirler. Sık sık büyük kelimesini ağır, geniş, ve yüksek anlamında kullanma eğilimindedirler. Çocuklar, mümkün olduğunca çok farklı kelimeler öğrenmek ve kullanabilmek için değişik yollarla ölçme oyunları oynamaya ihtiyaç duyarlar.

Büyük mü?, uzun mu?, geniş mi?, ağır mı?, dolu mu ? gibi konuşmaları sürekli yaparız. Çocuklarınızla sizde günlük hayatınızda sistemli olarak ölçme hakkında konuşarak onların hızla öğrenmelerine yardımcı olabilirsiniz ? :

- Taşımak için torbanın ne kadar ağır olduğunu, bir yere yetişmek için ne kadar az vaktinizin kaldığını veya evinizden oyun parkına yolun ne kadar uzun olduğunu konuşun.
- Ona içinde mukayeselerin/ölçmelerin olduğu hikayeler okuyun.
- Eline bir şerit metre vererek evin içerisindeki şeyleri beraber ölçün ve bunun üzerinde konuşun.

Sayılardan konuşun
- Yolda gördüğünüz bir tabelanın üzerinde kaç yazdığını sorun ve neyi anlattığını konuşun.
- Markete gittiğinizde tuvalet kağıtları bölümüne gidin ve 2'li, 6'lı,12'li, 24'lü paketlerin arasında 4 'lü bir tuvalet kağıdı paketi bulmasını isteyin. Bulduğunuzda paketin içindeki ruloları sayın üstünde yazan rakamla karşılaştırın.
- Yemek yaparken ondan size 2 adet soğan getirmesini söyleyin.
- Hesap makinesinin üzerindeki sayılardan yaşını gösteren sayıyı bulabilip bulamayacağını sorun.
- Banyodaki plastik sayılardan hepsini bulup bulmadığını sorun ve bulduklarını sıraya dizerek eksik olan var mı yok mu beraber kontrol edin.

Günlük Basit Sayı Çalışmaları
- Banyoda küvete veya lavabonun kenarlarına plastik sayılar koyun. Çocuğunuzun sayıları yakalaması için eline bir elek ( mutfakta kullandıklarımızdan) veya bir oyuncak kürek/tırmık verin ve hangi sayıyı yakaladığı hakkında konuşun.
- Çocuğunuzun, dergi, gazete veya broşürlerden kesilen sayılardan ufak bir kitap yapmasına yardımcı olun. Her bir sayı için ayrı bir sayfa veya kitap yapabilir ve onları değişik sayı görselleri ile süsleyebilirsiniz.
- Telefon numaralarından oluşan bir liste yapın ve eski bir telefon edinin. Odasında bir telefon merkezi oluşturun ve önce telefon numaralarını berabe okuyun sonra onları telefona tuşlayın.
- Çocuğunuza özel bütün sayıları gösteren kartondan bir pano yapın. Yaşı, boyu, kilosu, kapı numarası, telefon numarası, ayakkabı/giysi numarası, aile üyelerinin yaşları ve benzeri gibi.
- Yüzlerinde 1 den 6'ya kadar sayılar olan ( noktalı değil) bir zar edinin. Karşılıklı olarak zarı atın ve hangi zar geldiğini konuşun.
- Basit bir tombala oyunu hazırlayın. Çocuğunuzun sayı bilgisine göre numaraları sınırlandırın ve kartlara bu sayıları yazın.

Etrafımızdaki Sayıları Farkedin
Çocuklar, kelimeleri okumayı öğrenmeden önce basit sayıları okumayı öğrenirler, çünkü bir şekil bir kelimeyi temsil eder: mesela, "8" sekiz'i temsil eder.

Kelimeler bir çok harflere sahiptir ve bu onları daha zor okunur hale getirir. Bununla beraber, sayıları anlaması gerçekten zordur çünkü sayılar farklı durumlarda farklı anlamlara gelir. Sayı "6" çok farklı anlamlar içerebilir:

Kaç tane olduğunu anlatırken : bu kutuda 6 tane top var.

Bir isim veya etiket : 6 numaralı otobüs.

Nerede olduğunu anlatırken: 6. bina veya 6. kasa.

Ne kadar sürecek ?, Ne kadar uzak ?, Ne kadar ?, Ne zaman ?, Hangi tarihte ? gibi soruların cevapları olabilir: 6 saat, 6 km, 6 kilo, saat 6'da, ayın 6'sında.

Çocukların sayıların bütün farklı anlamlarını öğrenmeleri zaman alır. Çocuğunuzun, sayıları anlamak ve geliştirmek için günlük hayatında sayılardan konuşmaya ve onları görmeye ihtiyacı var. Anne ve baba olarak çevremizdeki sayıların farkında olarak bebeğimizin/çocuğumuzun sayıları görmesine, farketmesine ve anlamasına yardımcı olmamız gerekiyor.

Sayıları erken dönemde farketmeye ve onlarla konuşmaya başlayan çocuklar, yaşıtlarına göre daha kolay matematik öğreneceklerdir.

Harfleri Öğreniyorum


Harfleri ve onların seslerini öğrenmek yavaş yavaş olan bir süreçtir. Fakat çocuğunuza bu konuda yardımcı olmak için yapabileceğiniz pek çok şey var.
Harfleri söylemek ve öğrenmek
Aramak – Bu oyun harflerin seslerini öğrenmek için harika bir yoldur. “T ile başlayan bir şey düşünüyorum” diyerek, çocuğunuzun sizin ne düşündüğünüzü bulmasını isteyin.

Renkli harfler – İçi boş bir harf çizin ve çocuğunuzun bu harfin içini boyamasını isteyin. Sonra harfi kesin ve bir yere yapıştırın veya bir alfabe çelengi yapıp diğer harflerin arasına ekleyin.

Beraber okuyun – Bir alfabe kitabı alın ve beraber okuyun.

Alfabe yemeği – Bir paket düz bisküvi alın ve her bir bisküvinin üzerine krema ile bir harf yazarak ve harfleri yan yana getirerek ailenizin fertlerinin isimlerini yazın. Bunu haşlanmış patates üzerine ketçap ile de yapabilirsiniz.

Benim kitabım – Çocuğunuza bir alfabe kitabı hazırlayın. Her sayfaya bir harf ve her harfin altına o harfle başlayan eşya veya hayvan resimleri yapıştırın. Her sayfada en üstte bir harf ve altında resimler olsun.

Buzdolabı için mıknatıslı alfabeler paha biçilmezdir. Bunları çocuğunuza kendi ismini hecelemeyi öğretmek için kullanabilirsiniz veya o günün hangi harfle başladığını.

Renkleri Öğreniyorum



2 yaşından itibaren çocuğunuz değişik renklerin isimleri ile ilgilenmeye başlayacaktır, bu sayede pek çok oyun alternatifi yaratabilirsiniz.
Bütün dünyayı rengarenk boyayın
Renk nedir? – Etrafındaki nesnelerin renklerini söylemek çok iyi bir başlangıçtır. Kıyafetlerin, meyvelerin, sebzelerin, oyuncakların, gökyüzünün ve çimenlerin rengi hakkında konuşun.

Renkleri ayırt edin -çocuğunuz renkleri ayırt etmeye başladığında, alışverişte veya parkta bir oyun oynayın. “Kırmızı bir şeyi ilk kim görecek”

Boya kutusu resmi – İki sıra kareler çizin ve üst sıra karelerin içini siz farklı renklere boyayın. Alt sırayı aynı renklerle eşleştirerek çocuğunuzun boyamasını isteyin.

Renk posteri yapın – Geniş bir kağıda büyük bir daire çizin ve daireyi 6 bölüme ayırın. Dergilerden kesilmiş kağıt kırpıntıları ile her bir bölümü faklı renge boyayın. (örneğin; bir bölümü mavi, bir bölümü sarı,…)

Renkler – Bir renk seçin ve çocuğunuzdan bu renkte bulabileceği kadar çok şey bulmasını isteyin. Örneğin, siz sarı dediyseniz, bir muz, sarı bir kalem, bir limon bulabilir.
 

Ritim ve Müzik


Okul öncesi çocuklar genelde müzikli oyun ve aktivitelerden hoşlanırlar.
Ritimi seveceksiniz
El çırparak ritim tutma – Basit bir ritimde el çırparak çocuğunuzun ritimleri fark etmesini sağlayabilirsiniz veya onun sizin ardınızdan el çırpmasını isteyebilirsiniz.

Tonu tekrarlamak – Melodilerde aynı yolla düşünülebilir, önce siz kısa birkaç nota söylersiniz “la, la, la” ve onun tekrarlamasını istersiniz.

Ayna olma – Bir müzik koyun ve çocuğunuzun tam karşısına geçip hareketlerinizi tekrarlamasını isteyin. (eller havaya, bir tarafa eğil, şimdi öbür yana gibi) Daha sonra o hareket etsin ve siz onu tekrarlayın.

Bir çalkalama kabı yapın – Plastik bir şişeye pirinç, fasulye veya makarna koyun. Dans ederken ses çıkarması için harika bir şey. Kapağın sağlam olduğundan emin olun, yoksa her yer pirinç olabilir.

Salla, tıkırdat ve yuvarla – Eğer sese tahammül edebiliyorsanız kendi bandonuzu yaratın. Bir oyuncak davul, birkaç değişik çıngırak ve kenarlarında alüminyum folyolu kağıt tabaklar ile yapılmış bir tef ve birkaç tencere kapağı ekleyebilirsiniz bandonuza.

Bu gürültülü oyun seansını yatıştırmak için daha sonra yavaş ve sakin bir müzik çalın. 

Sayıları Öğreniyorum


Evde sayılar ve sayma işlemi ile tanıştırmak için pek çok eğlenceli yol vardır.
Yeni başlayanlar için sayılar
Şarkı söylemek – İçinde sayılar olan şarkılar söyleyin.

Evde sayılar – Sadece sayılara aşina olmak bile bir başlangıçtır. Banyoda ki ördekleri sayın, çıktığınız merdivenleri, kahvaltı tabaklarını veya pizza dilimlerini.

Dışarıda sayılar – Çocuğunuz sayıları fark etmeye başladığında, her yerde gördüğünüz sayıları gösterin, kapılarda, araba plakalarında, otobüslerin önünde, yol işaretlerinde…

Duvar süsü – Ayrı ayrı kağıt parçalarına 1 den 10 a kadar sayıları yazın ve altına bunları karşılayan sayına obje çizin. Mesela altı tane komik şapka veya 3 tane yeşil ağaç gibi.

Uğur böceği – Altı tane uğur böceği çizin fakat üzerinde noktaları olmasın. Çocuğunuzun birinciye bir, ikinciye iki, üçüncüye üç tane benek çizmesini isteyin. Ve böylece altıya kadar gelin.

Oyuncak mağazası – Kartonlardan para yapın ve küçük oyuncakları bir sepete toplayıp, oyuncak mağazası yapın. Her oyuncağın farklı bir fiyatı olsun. (1YTL, 2YTL, 3YTL…)Ve alışverişin keyfine varın.

Unutmayın çocuğunuz bazı sayıları biliyor olsa bile, bu onun saymayı bildiği anlamına gelmez.

Şarkı Söyleyin ve Dans Edin


Küçük çocuklar şarkı söylemek ve dans etmekten hoşlanırlar ve bu onların hem dil hem de fiziksel becerilerini geliştirir.
Müzikle beraber eğlenin
Şarkı söyleme zamanı – Tekerlemeler ve şarkılar doğumdan itibaren çocuklarca çok sevilir. 2 yaş çocukları bu sayede kelimeleri sürpriz bir hızla öğrenirler. Şarkıları sıkça tekrarlayarak ve onu tekerlemelerin son kelimesini söylemeye motive ederek yardımcı olabilirsiniz veya tekerlemelerin içindeki isimleri onun bildikleri ile değiştirebilirsiniz.

Parmak oyunları – Bütün işi sizin yapmanız gerekse de, kolay parmak oyunları 2 yaş çocuklarının ilgisini çok çeker.

Hareketli tekerlemeler – Bunlar parmak oyunlarından çok daha karmaşıktırlar ve genelde tüm vücut ile yapmak gerekir. Bu yüzden 2 yaşını geçmiş çocuklar için daha uygundur. (Örneğin; eller şap şap şap, ayaklar rap rap rap…)

Gerilme ve eğilme – Bu egzersiz ikiniz için de iyidir. Bir müzik koyun ve kollarınızı havaya uzatın, dizlerinizi kırın ve zıplayın. (Eller havaya, hop hop hop zıpla!)

Birlikte dans edin – Çocuklar siz dans ederken ayaklarınızın üzerinde durmayı severler. Eğer bu çok zor geldiyse, değişik tarz müziklerde ayrı ayrı dans etmeyi deneyin, hızlı, yavaş, gürültülü, yumuşak, ritmik, vb. Yatma zamanına özel bir melodiyi mırıldanmak gibi bir rutin yaratırsanız, bu çocuğunuzun uykuya gitme saati geldiğini anımsamasına yardımcı olur.